Εθνικό ΘέατροΕθνικό Θέατρο

Τo Εθνικό Θέατρο, αφού διαβουλεύθηκε με εκπροσώπους του Σωματείου Εργαζομένων του Θεάτρου, του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, των Καθηγητών και των Σπουδαστών της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου, ολοκλήρωσε τη σύνταξη του Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος ενεργοποιήθηκε την 17η Ιανουαρίου 2022.

 

Το πλήρες κείμενο του Κώδικα είναι διαθέσιμο στον ακόλουθο σύνδεσμο: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΘ Τελικό όπως εγκρίθηκε απο ΔΣ
Μπορείτε να βρείτε σχολιασμό του Κώδικα κατ' άρθρο, πατώντας εδώ
Μπορείτε να βρείτε το Ενημερωτικό μονόφυλλο για τον Κώδικα Δεοντολογίας, πατώντας εδώ
Μπορείτε να βρείτε το  Ενημερωτικό μονόφυλλο για το άρθρο 12 «Σοφές Πρακτικές στην καλλιτεχνική/εργασιακή καθημερινότητα», πατώντας εδώ 

 

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ - ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
Ιανουάριος 2022

Ερωτήσεις και Απαντήσεις για τον Κώδικα Δεοντολογίας

 

«Τι είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας»;

Ο Κώδικας Δεοντολογίας είναι ένας νέος θεσμός του Εθνικού Θεάτρου. Με τις διατάξεις του σκοπεύει να διασφαλίσει ένα περιβάλλον εργασίας, εκπαίδευσης και δραστηριότητας απαλλαγμένο από κάθε μορφή διάκρισης και αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς, ιδιαιτέρως δε απαλλαγμένο από τη βία και την παρενόχληση.

«Καλύπτομαι/καταλαμβάνομαι από τον Κώδικα»;

Επί της αρχής ναι, ανεξαρτήτως της ειδικότερης σχέσης σου με το Θέατρο (εργασιακής, ανεξάρτητης, καλλιτεχνικής, εκπαιδευτικής κλπ). Η κάλυψη είναι διπλή: προστατεύεσαι από τις διατάξεις του και, ταυτόχρονα, ελέγχεσαι για την εφαρμογή του. Κάθε στιγμή, είσαι και προστατευόμενος και ελεγχόμενος.
Για τις ειδικότερες προϋποθέσεις ως προς το πεδίο εφαρμογής του Κώδικα βλ. άρθρα 1, 2, 3, 20, 25.

«Μπορώ να εξαιρεθώ από τις προβλέψεις του Κώδικα»;

Όχι. Ο Κώδικας προστατεύει βασικές και οικουμενικά αποδεκτές αρχές ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σεβασμού, και υπάγονται σε αυτόν αυτόματα όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με το Θέατρο και τις δραστηριότητές του, με οποιαδήποτε ιδιότητα και οποιαδήποτε συμβατική σχέση (υπάλληλος, εξωτερικός συνεργάτης, προμηθευτής κλπ). Όποιος δεν επιθυμεί να υπάγεται στον Κώδικα Δεοντολογίας, δεν μπορεί να έχει την οποιαδήποτε σχέση με το Θέατρο. Αν υφίσταται ήδη συμβατική σχέση, τότε αυτή λύεται. Αν δεν γνωστοποιήσεις εγγράφως την εναντίωσή σου στον Κώδικα εντός 10 ημερών από την ημερομηνία που έλαβες ενημέρωση γι αυτόν, τότε θεωρείται ότι τον έχεις αποδεχθεί. Αν στείλεις γραπτή εναντίωση, τότε κινούνται οι διαδικασίες διακοπής της σχέσης σου με το Θέατρο.
Βλ. ειδικότερα άρθρα 22, 25.

«Ποιες συμπεριφορές είναι αντιδεοντολογικές κατά τον Κώδικα»;

Είναι δύσκολο να οριστεί το σύνολο των συμπεριφορών με απαρίθμηση. Το άρθρο 4 περιέχει έναν γενικό ορισμό της συμπεριφοράς που αποδοκιμάζεται. Τα άρθρα 5-10 εξειδικεύουν κάποιες μορφές εκδήλωσης. Σκοπός του Κώδικα είναι να παράσχει προστασία έναντι κάθε συμπεριφοράς που βλάπτει το πρόσωπο σε όλες του τις εκφάνσεις. Αρκεί λοιπόν μια συμπεριφορά να έχει τα χαρακτηριστικά αυτής του άρθρου 4, ακόμη και εάν δεν μπορεί να υπαχθεί σε άλλο άρθρο.
Μη διστάσεις να ερευνήσεις κάτι που θεωρείς ότι έχει γίνει εις βάρος σου, ακόμη και αν δεν έχεις εξ αρχής τη βεβαιότητα ότι υπάγεται σε κάποια διάταξη.

«Τι συμβαίνει όταν έχω αμφιβολία για το εάν μια συμπεριφορά είναι αντιδεοντολογική»;

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν περιπτώσεις οριακές, όπου δημιουργείται αμφιβολία για τον σκοπό της συμπεριφοράς και για το αν είναι βλαπτική ή όχι. Είναι επίσης αλήθεια ότι όμοιες συμπεριφορές κρίνονται με διαφορετικό τρόπο, όταν εκδηλώνονται υπό διαφορετικές περιστάσεις και με διαφορετικές ιδιότητες. Είναι, τέλος, αλήθεια, ότι δεν είναι αντιδεοντολογική κάθε συμπεριφορά που σού είναι δυσάρεστη.
Διάβασε προσεκτικά τα άρθρα 11-12, όπου και μπορείς να αντλήσεις κριτήρια που θα επιλύσουν την αμφιβολία σου. Τα κριτήρια αυτά δεν είναι θέσφατο, αλλά παρέχουν ορισμένα αντικειμενικά τεκμήρια που μπορούν να βοηθήσουν και την πρόληψη αλλά και την ερμηνεία συμπεριφορών.
Διαπιστώνεις να υπάρχει ή να λείπει κάποιο από τα ισχυρά αυτά τεκμήρια στο περιστατικό που έχεις κατά νου; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να βαρύνει στην κρίση σου.

«Πώς μπορώ να αναφέρω ένα περιστατικό που με αφορά; Διστάζω, μήπως καλύτερα “να το αφήσω”;»

Κατηγορηματικά, όχι. Μην το αφήσεις και μη διστάσεις να αναγγείλεις κάτι, εφόσον έχεις πεποίθηση ότι καλύπτεται από τον Κώδικα. Αυτό βέβαια είναι εντελώς διαφορετικό από το να κάνεις αναγγελίες ανυπόστατες, εκδικητικές ή «για δοκιμή και πειραματισμό». Κάνε χρήση των διατάξεων με την ίδια σοβαρότητα που θα ήθελες να ερευνηθεί μια πραγματικά βλαπτική εις βάρος σου συμπεριφορά.
Διάβασε προσεκτικά τον Κώδικα και όλα τα συνοδευτικά κείμενα και, εάν έχεις αμφιβολία, συζήτησέ το με δικηγόρο ή άλλο σύμβουλο της επιλογής σου ή τη συνδικαλιστική σου οργάνωση.
Εάν καταλήξεις ότι υπάρχει περιστατικό που χρήζει αναγγελίας, θα πρέπει να διαβάσεις προσεκτικά τη διαδικασία των άρθρων 15-16 (κυρίως 16). Σε γενικές γραμμές:

  • Πρέπει να απευθυνθείς στο σχετικό Ειδικό Πρωτόκολλο Δεοντολογίας με κατάθεση κλειστού φακέλου. Προς επιπρόσθετη ενίσχυση της εχεμύθειας, η αναφορά μπορεί να είναι μόνο έγγραφη, όχι με ηλεκτρονικό μήνυμα. Το Πρωτόκολλο αυτό στεγάζεται στις Διοικητικές Υπηρεσίες του Θεάτρου.
  • Ο φάκελος μπορεί να παραδοθεί από οποιοδήποτε πρόσωπο, όχι υποχρεωτικά από εσένα.
  • Ο φάκελος εξωτερικά μπορεί να γράφει μόνο «ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ – ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ». Δεν απαιτείται να αναγράφει εξωτερικά το όνομά σου ή ο,τιδήποτε άλλο.
  • Ο φάκελος πρέπει υποχρεωτικά να περιέχει υπόμνημα με τα περιστατικά που αναγγέλλεις, το ονοματεπώνυμό σου με βεβαίωση γνησίου υπογραφής, και το ονοματεπώνυμο τού ή των προσώπων που θεωρείς ότι εμπλέκονται στο αντιδεοντολογικό περιστατικό  Ανώνυμες αναφορές δεν εξετάζονται και μπαίνουν αυτομάτως στο αρχείο. Η βεβαίωση γνησίου της υπογραφής σου απαιτείται ώστε να μην υπάρξει περίπτωση κάποιος να υποβάλει αναφορά χρησιμοποιώντας το όνομα κάπου άλλου, κάτι που είναι νομικά αλλά και ηθικά απαράδεκτο.
  • Ο φάκελος πρέπει να περιέχει τυχόν άλλα έγγραφα που υποστηρίζουν την αναγγελία σου.
  • Εάν θέτεις θέμα βλάβης της υγείας σου, απαιτείται και ιατρική γνωμάτευση.
     

Μέχρι η αναγγελία σου να αποσφραγιστεί από τη Διαρκή Επιτροπή (πράγμα που προβλέπεται να γίνεται το πολύ εντός 10 ημερών από τότε που την υπέβαλες), δεν θα γνωρίζει κανείς ότι έχεις αναγγείλει κάτι, ή τι είναι αυτό.
Όλοι όσοι εξετάσουν ή διαβιβάσουν τον φάκελό σου, υπέχουν υποχρέωση εχεμύθειας, με πολύ σοβαρές κυρώσεις εφόσον την παραβιάσουν.
Μη φοβηθείς επειδή «ντρέπεσαι».
Αντιθέτως, εφόσον χρησιμοποιήσεις τις διαδικασίες με φειδώ και σύνεση, θα συμβάλεις ώστε να ελεγχθεί (ακόμη και πειθαρχικά) μια συμπεριφορά που εμποδίζει την ομαλή λειτουργία του Θεάτρου. Δεν θα έχεις μόνο θεραπεύσει τη βλάβη που εσύ υφίστασαι, αλλά και μία παθογένεια μέσα στο Θέατρο. Θα έχεις συμβάλει και στη συλλογική ωφέλεια και στην εμπέδωση της τάξης, αποτρέποντας ανάλογες αδικίες και στο μέλλον.

«Τι είναι η Διαρκής και τι η Εξεταστική Επιτροπή; Ποιος θα με κρίνει; Μήπως μεροληπτούν εις βάρος μου;»

Είτε είσαι αναγγέλλων το περιστατικό είτε εμπλεκόμενος με οποιονδήποτε τρόπο σε αυτό, πρέπει να έχεις την πεποίθηση ότι έχει ληφθεί μέριμνα ώστε οι αναφορές να εξετάζονται αμερόληπτα.
Η Διαρκής Επιτροπή (άρθρο 14) μεριμνά για την ορθή εφαρμογή της ουσίας και των διαδικασιών του Κώδικα και δεν εξετάζει η ίδια συγκεκριμένα περιστατικά. Είναι μια επταμελής Επιτροπή-θεσμός που υπάρχει ανεξάρτητα από την αναγγελία που σε αφορά, και δεν την κρίνει. Τα μέλη της προέρχονται από το Σωματείο Εργαζομένων του Θεάτρου, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, τον Σύλλογο Καθηγητών και τον Σύλλογο Σπουδαστών της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου. Συμμετέχει και ο Διοικητικός-Οικονομικός Διευθυντής του Θεάτρου.
Κάθε ειδικότερος φάκελος διαβιβάζεται από την Διαρκή Επιτροπή σε τριμελή Εξεταστική Επιτροπή. Η σύνθεση της Εξεταστικής Επιτροπής (άρθρο 17) διαφέρει ανά περιστατικό και κάθε φορά ορίζεται με κλήρωση, από τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής (πλην του Διοικητικού-Οικονομικού Διευθυντή που δεν συμμετέχει σε Εξεταστικές Επιτροπές), από το ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων του Θεάτρου, και από τους Προϊσταμένους Τμημάτων του Θεάτρου. Με τον τρόπο αυτόν, αυτοί που θα εξετάσουν το περιστατικό δεν θα έχουν δεχθεί προηγουμένως πιέσεις και παρεμβολές. Επίσης, έχει ληφθεί μέριμνα να μην είναι πρόσωπα που έχουν μαζί σου ιδιαίτερη σχέση φιλίας ή εχθρότητας.
Να θυμάσαι ότι και αυτοί δεν είναι δικαστές. Δεν θα σου επιβάλουν ποινή ούτε θα σου απονείμουν δικαίωμα, παρά μόνο θα διατυπώσουν πόρισμα με τα συμπεράσματά τους από την εξεταστική διαδικασία των περιστατικών και των μαρτυριών.
Το πόρισμα θα διαβιβαστεί στα αρμόδια όργανα του Θεάτρου. Εάν κάποιο από αυτά εμπλέκεται στο περιστατικό, αυτό δεν θα επηρεάσει την πορεία της αναγγελίας σου ή τις δέουσες διαδικασίες.

«Τι μπορώ να κάνω αφού αρχίσει η διαδικασία εξέτασης;»

Εάν δεν επιθυμείς να παρίστασαι στις εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής αυτοπροσώπως ή νιώθεις ότι απαιτείται να το κάνει για λογαριασμό σου κάποιο πρόσωπο με εξειδικευμένες γνώσεις, δικαιούσαι να ορίζεις παραστάτη-παρατηρητή (άρθρο 18). Το ίδιο μπορεί να κάνει και συνδικαλιστικός-εκπροσωπευτικός φορέας στον οποίον ανήκεις.
Μπορείς να δέχεσαι την προσφυγή στη διαμεσολάβηση, δηλαδή μια θεσμοποιημένη από την Πολιτεία διαδικασία εναλλακτικής επίλυσης της διαφοράς που διερευνά αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν να προταθούν και διάφορες μορφές επίλυσης πριν από την έκδοση πορίσματος, που έχουν «φιλική/συναινετική» υφή, όπως η έγγραφη παροχή συγγνώμης, η ανάκληση δηλώσεων, η αναγνώριση της υπαλληλικής επάρκειας κλπ.
Μπορείς να νιώσεις δικαιωμένος και χωρίς το περιστατικό να λάβει πειθαρχική διάσταση, εφόσον βέβαια η φύση του συμβιβάζεται με μια τέτοια διευθέτηση.

«Ποιος μού εγγυάται ότι δεν “θα γυρίσει εις βάρος μου”»;

Το μόνο που δεν πρέπει να κάνεις είναι να αλλοιώσεις την πραγματικότητα, αναγγέλλοντας ψευδή περιστατικά ή διαστρεβλώνοντας την αλήθεια. Οποιαδήποτε άλλη αναφορά περιστατικού, ακόμη και εάν κριθεί τελικά ότι δεν αποτελεί αντιδεοντολογική συμπεριφορά του Κώδικα (δηλαδή προκύψει ότι η κρίση σου για τον χαρακτηρισμό μιας πραγματικής συμπεριφοράς ήταν εσφαλμένη), δεν μπορεί να δημιουργήσει ευθύνη σου.
Το Θέατρο μεριμνά για την προστασία σου. Η Διαρκής Επιτροπή Δεοντολογίας δεν είναι ένα διευθυντικό όργανο και θα φροντίσει ώστε να μην υπάρξουν εις βάρος σου εκδικητική συμπεριφορά ή αδικαιολόγητες κυρώσεις.

«Είμαι ανήλικος και αισθάνομαι ότι δεν έχω επαρκή στήριξη από το περιβάλλον μου. Πώς μπορώ να αναγγείλω ένα περιστατικό εις βάρος μου;»

Έχεις τη δυνατότητα να αναγγείλεις το περιστατικό με τις διαδικασίες του άρθρου 16 ακόμη και χωρίς τη γνώση ή την επικουρία του γονέα ή του κηδεμόνα σου. Εάν αισθάνεσαι ότι δεν βρίσκεις επαρκή κατανόηση στα πρόσωπα αυτά ή σε άλλα κοντινά σου πρόσωπα, το Θέατρο σέ ενθαρρύνει να το καταγράψεις στην αναφορά σου και θα μεριμνήσει ώστε αυτή να εξεταστεί με τρόπο που θα διασφαλίζει την επαρκή σου εκπροσώπηση.
Εάν νιώθεις ότι δεν μπορείς να συντάξεις μία πλήρη αναγγελία, κάνε το και τα όποια κενά θα συμπληρωθούν όταν η εκπροσώπησή σου λάβει την κατάλληλη μορφή. Μη νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε μειονεκτική θέση λόγω της ηλικίας σου.

«Ακολούθησα τις διατάξεις του Κώδικα. Δεν χρειάζεται να κάνω κάτι άλλο, έτσι δεν είναι;»

Δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Κώδικας είναι ένα εσωτερικό εργαλείο του Θεάτρου που δεν αναιρεί όμως τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της γενικής νομοθεσίας. Πρέπει να συζητήσεις με τους δικούς σου συμβούλους για το εάν χρειάζεται κάποια άλλη ενέργεια.
Και ναι μεν εάν διαπιστωθεί ότι έχει αναγγελθεί βαρύ αδίκημα από αυτά που ο ποινικός νόμος διώκει αυτεπάγγελτα, το Θέατρο θα διαβιβάσει στις αρμόδιες Αρχές τον φάκελο. Ενδέχεται όμως να υπάρχουν και περιπτώσεις όπου υφίσταται δικαίωμα που εξαρτάται από προθεσμίες, παραγραφές ή άλλες διατυπώσεις. Πρέπει να ερευνήσεις πώς αυτό θα ασκηθεί.
Επίσης, πρέπει να γνωρίζεις ότι οι εσωτερικές διαδικασίες δεν προκαθορίζουν το αποτέλεσμα στη Δικαιοσύνη. Θα μπορείς να επικαλεστείς τη μία διαδικασία στην άλλη, αλλά οφείλεις να θυμάσαι ότι -κατά κανόνα- οι δύο διαδικασίες «τρέχουν» παράλληλα και ανεξάρτητα.

Τελευταία ενημέρωση: 08/12/2023

Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για την ευκολία της περιήγησης, την εξατομίκευση του περιεχομένου και διαφημίσεων και την ανάλυση της επισκεψιμότητας μας.
Δείτε τους ανανεωμένους όρους χρήσης για την προστασία δεδομένων και τα cookies.

Cookies