Εθνικό ΘέατροΕθνικό Θέατρο

Γνωρίστε το έργο και τον συγγραφέα: «Του Κουτρούλη ο Γάμος» του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή [Μένουμε σπίτι με τον πολιτισμό: διαδικτυακή προβολή]

18.4.2020

Γνωρίστε το έργο και τον συγγραφέα: «Του Κουτρούλη ο Γάμος» του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή [Μένουμε σπίτι με τον πολιτισμό: διαδικτυακή προβολή]


Ποιος είναι ο Κουτρούλης που όλοι ξέρουμε τον γάμο του; Εκδοχή πρώτη: Τον 14ο αιώνα, στη Μεθώνη, ο Ιππότης Ιωάννης Κουτρούλης ερωτεύτηκε και συγκατοίκησε με μία γυναίκα που εγκατέλειψε το σπίτι και τον σύζυγό της. Η εκκλησία την αφόρισε και τελικά μπόρεσαν να παντρευτούν, μετά από πολλά εμπόδια, 17 χρόνια αργότερα, το 1394, και αφού πρώτα απέδειξαν, ως προϋπόθεση για την άδεια γάμου, ότι δεν είχαν «ιδιαίτερες» σχέσεις τα χρόνια που συζούσαν. Εκδοχή δεύτερη: Όταν στο Βυζάντιο διαπόμπευαν κάποιον του ξύριζαν το κεφάλι, τον έκαναν δηλαδή κουτρούλη (από την κούτρα που θα πει κεφάλι) και τον περιέφεραν στους δρόμους της Πόλης. Το πλήθος οργίαζε γύρω του πετώντας του πράγματα και φρούτα, χορεύοντας, φορώντας του κουδούνια ακόμη και χτυπώντας καμπάνες, δημιουργώντας εν τέλει μια πανηγυρική ατμόσφαιρα. Τρίτη εκδοχή κατά το θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή: Ο Μανώλης Κουτρούλης είναι ράφτης στη Σύρα το 1845. Ερωτευμένος με την Ανθούσα, κόρη αθηναϊκής μεσοαστικής οικογένειας, τη ζητάει σε γάμο όμως εκείνη, αγαπώντας άλλον, θέτει ως όρο για να αποφύγει τον γάμο τους να γίνει ο Κουτρούλης Υπουργός. Ο Κουτρούλης επιδίδεται στον αγώνα της υπουργοποίησής του, η διαφθορά, η ψευτιά, η ματαιοδοξία, η ξενομανία, η διαπλοκή και η ευπιστία θα κάνουν το ψευτοθαύμα τους και ο Κουτρούλης οδηγεί τη νύφη στην εκκλησία.

Ο συγγραφέας της κωμωδίας, ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1809 και ήταν γιος του λόγιου Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή. Αδερφός της μητέρας του ήταν ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός και ξαδέρφια του οι λογοτέχνες Αλέξανδρος και Παναγιώτης Σούτσος. Φοίτησε στο σχολείο της Οδησσού και σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή του Μονάχου. Υπηρέτησε στο νεοσύστατο ελληνικό στρατό ως μάχιμος αξιωματικός και καθηγητής στη Στρατιωτική Σχολή, υπηρέτησε στο Υπουργείο Παιδείας και ήταν ο εμπνευστής του σχεδίου οργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος, υπήρξε σύμβουλος του Υπουργείου Εσωτερικών και εμπνευστής του οργανισμού λειτουργίας της Εθνοφυλακής καθώς και του κανονισμού της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Το 1844 εξελέγη καθηγητής της Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εισήλθε στο ελληνικό κοινοβούλιο ως αντιπρόσωπος του Πανεπιστημίου (1855). Μάλιστα χρημάτισε υπουργός Εξωτερικών (1856- 1859) στα δύσκολα χρόνια του Κριμαϊκού πολέμου. Το 1867 παραιτήθηκε από το πανεπιστήμιο και ακολούθησε διπλωματική σταδιοδρομία. Ήταν ο πρώτος πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ και ακολούθως τοποθετήθηκε στην πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης (1869), των Παρισίων (1871) και του Βερολίνου (1874). Το 1892 πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα.

Η προσφορά του στην πνευματική ζωή της εποχής είναι ανεξίτηλη. Ειδικότερα στο θέατρο, πέρα από τη συγγραφική του δραστηριότητα, το 1840 συνυπογράφει τη διακήρυξη της «Φιλοδραματικής Εταιρείας» για την ίδρυση ελληνικού θεάτρου, παίρνει μέρος στις επιτροπές που οργανώνουν και ελέγχουν τις ελληνικές παραστάσεις στο θέατρο Μπούκουρα, διδάσκει έργα του στους ηθοποιούς αλλά και σε ερασιτέχνες, είναι κριτής στους ποιητικούς διαγωνισμούς (στον Ράλλειο, κιόλας από το 1851, και αργότερα στον Βουτσιναίο), επηρεάζοντας αποφασιστικά τη φυσιογνωμία της δραματικής παραγωγής για μια τριακονταετία. Το 1865-1866 o Ραγκαβής αναλαμβάνει την προεδρία της Επιτροπής Θεάτρου, συντάσσει τον πρώτο κανονισμό για την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, υποστηρίζει τους επαγγελματίες ηθοποιούς, αλλά και τις ερασιτεχνικές παραστάσεις των φοιτητών και πρωτοστατεί στη νέα ώθηση για την οργάνωση της θεατρικής ζωή του τόπου.

Ο Κουτρούλης γράφεται αμέσως μετά τις πρώτες ελληνικές εκλογές. Στην πρώτη έκδοση του έργου, το 1845, (ακολούθησαν άλλες τρεις εκδόσεις τα έτη 1856, 1861 και 1874) ο συγγραφέας χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Χρηστοφάνης Θεολογίδης, ψευδώνυμο που παραπέμπει εμφανώς στο πρότυπό του τον Αριστοφάνη. Προφανώς ο Ραγκαβής ήθελε να αποφύγει τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε η έντονη σάτιρα και το πολιτικό περιεχόμενο της γραμμένης σε στίχο και με ποικιλία μέτρων κωμωδίας του.  Ο Ραγκαβής διατηρεί την ενότητα τόπου και χρόνου – αξίζει να σημειωθεί πως η διάρκεια του χρόνου που εκτυλίσσεται η κωμωδία είναι ίση με τον πραγματικό χρόνο της παράστασης - ενώ στη δράση συμμετέχει ενεργά και Χορός αποτελούμενος από φοιτητές. Η σύνδεση με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα αποτελεί παράλληλα μία επιλογή για τη δυναμική υποστήριξη της αμφισβητούμενης αρχαιοελληνικής συνέχειας.

Εμφανής είναι και η επιρροή του από τον Μολιέρο τόσο στη σκιαγραφία των χαρακτήρων, στη τήρηση της σκηνικής αληθοφάνειας όσο και στη γλώσσα και στο ηθικοδιδακτικό τέλος που ταιριάζει περισσότερο στο νεοσύστατο νεοελληνικό κράτος με την αναδυόμενη αστική τάξη.

Το έργο μεταφράστηκε στα γερμανικά το 1848 ενώ τα χορικά του μελοποιήθηκαν από τον καθηγητή του Ωδείου του Παρισιού Danhauser. Για τη μελοποίησή τους είχε ενδιαφερθεί και ο Νικόλαος Μάντζαρος αλλά τελικά δεν πρόλαβε να το πράξει.

Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το Εθνικό Θέατρο το 2012 στη σκηνοθεσία του Βασίλη Παπαβασιλείου.

Ειρήνη Μουντράκη,
Υπεύθυνη Δραματολογίου,
Βιβλιοθήκης, Αρχείου & Διεθνών Σχέσεων

Τελευταία ενημέρωση: 19/04/2020

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ What'sON

Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για την ευκολία της περιήγησης, την εξατομίκευση του περιεχομένου και διαφημίσεων και την ανάλυση της επισκεψιμότητας μας.
Δείτε τους ανανεωμένους όρους χρήσης για την προστασία δεδομένων και τα cookies.

Cookies